این روزها و این شب ها، در بحث عاشورا، اتفاقات جدیدی را از زبان مداحان و منبر نشینان می شنویم که جای شگفتی دارد. "خواب" و "رویا" بر تخت "واقعیت" جلوس کرده اند و هزاران داستان ساختگی مطرح شده است!
علتش هم این است که شخص "مداح" یا جناب "منبر نشین" هدفی جز به گریه انداختن مخاطب خود ندارد و البته نیم نگاهی هم به جیب خود...! به ناچار به هر دروغ یا اغراقی متوسل می شود تا بلکه این امر را محقق سازد.
قیام حسین، از "بیعت نکردن با یزید" تا "ناتمام گذاشتن حج"، "روز عاشورا" و نیز پس از آن، همه و همه؛ صحنه ی عبرت هاست.
مرادم از نوشتن این متن، جمله ای از امام حسین در لحظات پایانی عمر بابرکت خویش است که بر صفحه تاریخ حک شده است، اما ظاهرا با تفاسیری گوناگون!
و آن جمله این است:
«إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ دِینٌ وَ کُنْتُمْ لَا تَخَافُونَ الْمَعَادَ فَکُونُوا أَحرَاراً فِی دُنْیَاکُم».
اگر دین ندارید و از معاد نمی ترسید، پس در دنیایتان آزادمرد باشید.
اکثرا ترجمه فارسی این جمله را با اضافه کردن "لااقل" دیده ایم! "اگر دین ندارید؛ لااقل آزاده باشید."
نمی دانم برای کوچک کردن صفت آزاد مردی است یا اینکه عده ای سعی در اصلاح سخن مولایشان امام حسین(ع) دارند؟!! و شاکی از اینکه چرا مولایشان این کلمه را جا گذاشته است!!
"تفسیر غلط" و "کج فهمی" همیشه آفت دین بوده و هست. امروز شدت بیشتری نیز به خود گرفته و آثار سوء آن همه را از دین گریزان کرده است.
در باب این سخن امام حسین نخست باید بدانیم این جمله را "چه وقت" و برای "چه" گفت!؟ در اینصورت معنا و مفهوم ان برای ما روشن می شود.
امام حسین این جمله را وقتی می گوید که، یاران وفادارش جانها را نثار او کرده و اکنون تنها روبه روی سپاه دشمن ایستاده است. آنوقت سپاه عمربن سعد به خیمه هایی که زنان و بچه ها در ان بودند حمله کرده و خیمه ها را به آتش کشیدند. آنگاه امام حسین رو به آنها کرد و این جمله را خطاب به آنان فرمود.
اینجاست که آزادمرد در مقابل بی دین قرار می گیرد؛ در مقابل کسی که دین را نفهمیده، یا کج فهمیده است. چرا که این شخص نمازش را می خواند و واجباتش را به جا می آورد. و اکنون نیز با حکم خلیفه مسلمین، احساس تکلیف کرده است!!
از آنطرف آزاد مرد با اینکه در مقابل امام ایستاده و تک تک یاران او را به شهادت رسانده است اما به زنان و بچه های بی دفاع حمله نمی کند. و این صفت انقدر برای ادمی ارزشمند است که امام بعد از دینداری از ان اسم می برد. اینجاست که تفاوت مشخص می شود؛ کسی که مذهبیِ خشکِ مقدس کج فهم است با کسی که بی مذهب و اما اخلاق مدار است.
شگفتا؛ کسی که نماز می گذارد و واجبات را برپا می دارد، ولی آزادمرد نیست، بسیار پست تر و زبون تر از آن کسی است که بی دین است؛ اما آزادمرد!
آزادمرد پیرو "اخلاق" است و اخلاق این اجازه را نمی دهد که به زنان و کودکان بی گناه متعرض شود، اما انکه دین را و مذهب را، کج فهمیده است، همیشه درِ توجیه را به روی خویش باز می بیند.
امام حسین را شخصی می بیند که بر خلیفه زمان شوریده است، پس از دین خارج شده و به حکم مذهب و به دستور شرع می توانی سر او را از بدن جدا کنی و با اسب بر پیکر او بتازی! و زنان و کودکان را با تازیانه به اسارت بگیری؛
این هم صورتی از دین است و البته صورت وارونه ی آن؛
اما اخلاق در این نبرد حرف دیگری دارد، هیچ توجیهی را نمی پذیرد؛ اینکه بر کودکان و زنان بی دفاع حمله بیاوری به دور از "آداب جنگی" و به دور از "جوانمردی" است.
از همین رو است که امام حسین "آزادگی" و "اخلاق" را یاداوری می کند؛
اما کج فهمی در مذهب کار خود را می کند؛ هیچ "میخی" در این "سنگ سخت" کارگر نمی افتد...!!
